19. สัมปยุตตปัจจัย

มี 1 วาระ.

20. วิปปยุตตปัจจัย

[283] 1. รูปีธรรม เป็นปัจจัยแก่อรูปีธรรม ด้วยอำนาจของ
วิปปยุตตปัจจัย
มี 2 อย่าง คือที่เป็น สหชาตะ และ ปุเรชาตะ
ที่เป็น สหชาตะ ได้แก่
ในปฏิสนธิขณะ หทยวัตถุ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปีธรรม
ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.
ที่เป็น ปุเรชาตะ ได้แก่
จักขายตนะ เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณ ฯลฯ กายายตนะ เป็นปัจจัย
แก่กายวิญญาณ.
หทยวัตถุ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปีธรรม ด้วยอำนาจของ
วิปปยุตตปัจจัย.
2. อรูปีธรรม เป็นปัจจัยแก่รูปีธรรม ด้วยอำนาจของ
วิปปยุตตปัจจัย
มี 2 อย่าง คือที่เป็น สหชาตะ และ ปัจฉาชาตะ
ที่เป็น สหชาตะ ได้แก่
ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปีธรรม เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย
ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.

ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปีธรรม เป็นปัจจัยแก่
กฏัตตารูปทั้งหลาย ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.
ที่เป็น ปัจฉาชาตะ ได้แก่
ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปีธรรม ที่เกิดภายหลัง เป็นปัจจัยแก่กายนี้ ที่
เกิดก่อน ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.

20. อัตถิปัจจัย

[284] 1. รูปีธรรม เป็นปัจจัยแก่รูปีธรรม ด้วยอำนาจของ
อัตถิปัจจัย
มี 3 อย่าง คือที่เป็น สหชาตะ อาหาระ และ อินทริยะ
ที่เป็น สหชาตะ ได้แก่
ฯลฯ มหาภูตรูป 1 ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์.
กวฬีการาหาร เป็นปัจจัยแก่กายนี้ ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.
รูปชีวิตินทรีย์ เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย ด้วยอำนาจของอัตถิ-
ปัจจัย.
2. รูปีธรรม เป็นปัจจัยแก่อรูปีธรรม ด้วยอำนาจของ
อัตถิปัจจัย
มี 2 อย่าง คือที่เป็น สหชาตะ และ ปุเรชาตะ
ที่เป็น สหชาตะ ได้แก่
ในปฏิสนธิขณะ หทยวัตถุ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอรูปีธรรม
ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.